Η ποιότητα μπορεί να είναι υποκειμενική και αντικειμενική

Η ποιότητα είναι υποκειμενική όταν, όπως έχουμε δει, εκφράζει διαφορετικές προτιμήσεις που σχετίζονται με κάθε άτομο. Είναι αντικειμενική όταν μπορεί να προσδιοριστεί με σαφήνεια – με έναν κοινώς αποδεκτό τρόπο – και μπορεί να μετρηθεί. Για παράδειγμα, μια καλοψημένη μπριζόλα μπορεί να αρέσει ή να μην αρέσει σε ορισμένους καταναλωτές, αλλά το γεγονός ότι δεν περιέχει κατάλοιπα αντιβιοτικών είναι κάτι που όλοι εκτιμούν.

Φυσικά, η ώσμωση μεταξύ υποκειμενικών και αντικειμενικών πτυχών της ποιότητας είναι διαρκής, καθώς οι καταναλωτές θέλουν να τους τονίζουν ρητώς τις αγαπημένες τους ποιοτικές παραμέτρους και οι παραγωγοί είναι πρόθυμοι να δείξουν τα μέτρα ποιότητας που χρησιμοποιούν όταν είναι βέβαια.
Οι τεχνικές μάρκετινγκ στοχεύουν πάντα στον εντοπισμό ευκαιριών για να τονίσουν ποιοτικά χαρακτηριστικά: η εγγενής ποιότητα πρέπει πάντοτε να γίνεται αντιληπτή. Με ποιον τρόπο; Μέσω της προώθησης και της επικοινωνίας, όπως είδαμε σε άλλες ενότητες.

Η επικοινωνία και η εκπαίδευση μπορούν να επιφέρουν σημαντική αλλαγή στην «υποκειμενική ποιότητα»: αν «εκπαιδεύσω» τους καταναλωτές ότι μία συγκεκριμένη γεύση είναι δείκτης ποιότητας για ένα συγκεκριμένο προϊόν, θα μάθουν να την εκτιμούν. Αν δεν πω τίποτα, θα επιλέξουν με βάση άλλες, πιθανόν «λανθασμένες» παραμέτρους. Αν εκπαιδεύσω τους καταναλωτές ότι τα «άσχημα» ή ακανόνιστου σχήματος φρούτα είναι εύγευστα, θα τα δεχτούν, ακόμα και αν οι αγοραστές των σύγχρονων καναλιών διανομής τα απορρίψουν.

Δείτε αυτό

Η ποιότητα πρέπει να είναι συνεπής

Αν η ποιότητα αυτού που πουλάτε αλλάζει από εβδομάδα σε εβδομάδα, οι καταναλωτές μπορεί να το συνδέσουν με κάποιο βαθμό «κινδύνου», όπως στην Ρωσική ρουλέτα: θα είναι καλό ή κακό; Θα κάνω καλή εντύπωση αν το πάω στο δείπνο που με έχουν καλέσει; Για το λόγο αυτό, είναι καλύτερο να υπάρχει σταθερή ποιότητα.

Τα πράγματα αλλάζουν– όπως στην περίπτωση του οίνου – αν γίνει σαφές στους καταναλωτές ότι η διαφορά στην ποιότητα είναι σημαντικό στοιχείο των βιοτεχνικών προϊόντων, αφού βασίζεται στις πρώτες ύλες που μπορεί να αλλάζουν από χρονιά σε χρονιά ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες. Το καλύτερο σχετικό παράδειγμα είναι ο οίνος (οι άνθρωποι θέλουν να γνωρίζουν αν μια συγκεκριμένη χρονιά ήταν καλή ή κακή για έναν συγκεκριμένο οίνο), ενώ με το ελαιόλαδο, που έχει τα ίδια χαρακτηριστικά, αρκετοί καταναλωτές προτιμούν μείγματα που διατηρούν σταθερή τη γεύση. Η διαφορά, και πάλι, έγκειται στην επικοινωνία και την πολιτισμική προσαρμογή των καταναλωτών. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η επικοινωνία μας επιτρέπει να πουλάμε ανεπάρκεια και λάθος καλλιεργητικές πρακτικές ως στοιχεία ποιότητας – το προϊόν είναι πάντα σημαντικό.

Τρόποι μέτρησης της ποιότητας

Όπως είπαμε, η ποιότητα μπορεί να μετρηθεί – μπορούμε να προσδιορίσουμε ειδικούς δείκτες και να κάνουμε μετρήσεις βάσει συγκεκριμένης ανάλυσης. Μπορεί να είναι θετικοί δείκτες, όπως η παρουσία βιταμινών και άλλων θρεπτικών ουσιών, ή ανάλυση που δείχνει την απουσία «κακών» στοιχείων.
Ένα ενδιαφέρον και πλέον «επίσημο» μετρήσιμο στοιχείο ποιότητας σε μια επιχείρηση είναι η «Έκθεση Βιωσιμότητας». Η βιωσιμότητα μιας επιχείρησης αφορά την ανταλλαγή αξίας μεταξύ της εταιρείας και των αποδεκτών των προϊόντων της και αφορά τόσο περιβαλλοντικές όσο και οικονομικές και κοινωνικές πτυχές.
Όλες αυτές οι πτυχές μπορούν να μετρηθούν σύμφωνα με συγκεκριμένες μεθόδους, να συμπεριληφθούν σε αναφορές και να γνωστοποιηθούν.

Η ποιότητα και η αυθεντικότητα διασφαλίζονται από την νομοθεσία

Λειτουργούν στην αγορά Ευρωπαϊκά συστήματα παράλληλα με διαρκώς αυξανόμενα δημόσια ή ιδιωτικά συστήματα πιστοποίησης.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το θέμα δείτε το ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5.

Επιπλέον, τα Ευρωπαϊκά πρότυπα μάρκετινγκ ενθαρρύνουν τους ευρωπαίους αγρότες να παράγουν προϊόντα δεδομένης ποιότητας, σύμφωνα με τις προσδοκίες των καταναλωτών. Επιτρέπουν την σύγκριση τιμών ανάμεσα στις διαφορετικές ποιότητες του ίδιου προϊόντος. Διασφαλίζουν επίσης ένα ελάχιστο επίπεδο ποιότητας για τον καταναλωτή και διευκολύνουν την λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και του διεθνούς εμπορίου.

Αντικαθιστούν τα διάφορα εθνικά πρότυπα και ρυθμίζονται από τον «ενιαίο κανονισμό για την κοινή οργάνωση των αγορών».

Τα συστήματα προαιρετικής πιστοποίησης για τα αγροτικά προϊόντα και τα είδη διατροφής διαβεβαιώνουν ότι έχουν ελεγχθεί συγκεκριμένες πτυχές του προϊόντος ή της παραγωγικής μεθόδου, όπως ορίζεται στις προδιαγραφές. Καλύπτουν ευρύ φάσμα διαφορετικών πρωτοβουλιών που λειτουργούν σε διαφορετικά στάδια της διατροφικής αλυσίδας εφοδιασμού. Μπορεί να λειτουργούν σε επίπεδο επιχείρησης ή σε επίπεδο πελάτη. Μπορεί να κάνουν χρήση λογοτύπων, αλλά, κυρίως σε επίπεδο επιχείρησης, μπορεί και όχι.

Τα συστήματα πιστοποίησης για αγροτικά προϊόντα και είδη διατροφής στην ΕΕ εκτείνονται από την συμμόρφωση με υποχρεωτικά πρότυπα παραγωγής έως επιπλέον απαιτήσεις που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος, την καλή διαβίωση των ζώων, τις οργανοληπτικές ιδιότητες, το «Δίκαιο Εμπόριο»…

Οι κάτοχοι τέτοιων συστημάτων ποικίλουν εξίσου, καλύπτοντας όλο το φάσμα αγροτών και παραγωγών έως ΜΚΟ, ομάδες συμφερόντων και λιανοπωλητές, δημόσιες αρχές. Ένας νέος κατάλογος που καταρτίστηκε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2010 περιλαμβάνει 441 συστήματα για αγροτικά προϊόντα και είδη διατροφής που πωλούνται στην ΕΕ.

Γεωγραφικές ενδείξεις και παραδοσιακές ποικιλίες

Υπάρχουν τρία συστήματα που προωθούν και προστατεύουν ονόματα ποιοτικών αγροτικών προϊόντων και ειδών διατροφής, γνωστά ως ΠΟΠ (προστατευόμενη ονομασία προέλευσης), ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) και ΕΠΙΠ (Εγγυημένο Παραδοσιακό Ιδιότυπο Προϊόν).

Τα ακόλουθα ευρωπαϊκά συστήματα ενθαρρύνουν την διαφοροποιημένη αγροτική παραγωγή, προστατεύουν τα ονόματα των προϊόντων από κακή χρήση και αντιγραφή και βοηθούν τους καταναλωτές, με την παροχή προς αυτούς πληροφοριών που αφορά στον ιδιαίτερο χαρακτήρα των προϊόντων:

Άσκηση

• Επιλέξτε ανάμεσα στα προϊόντα σας, ένα που είναι μέρος της βασικής επιχειρηματικής σας δράσης. Για παράδειγμα, ένα συγκεκριμένο είδος ελαιολάδου, έναν συγκεκριμένο οίνο, ένα συγκεκριμένο φρούτο ή λαχανικό, μια συγκεκριμένη καλλιέργεια.
• Για αυτό το προϊόν, καθορίστε τις κύριες διαστάσεις ποιότητας (δηλαδή, τα στοιχεία εκείνα βάσει των οποίων αξιολογείται η ποιότητα του συγκεκριμένου προϊόντος). Υπάρχουν διαφορές μεταξύ της επαγγελματικής αξιολόγησης και της αξιολόγησης από τους καταναλωτές; (για παράδειγμα, αν το ελαιόλαδο «είναι αψύ στη γλώσσα» αυτό θεωρείται υγιές ή προκαλεί παράπονα;) σε τέτοιες περιπτώσεις λάβετε υπόψιν σας την άποψη των καταναλωτών (είναι η δική τους αντίληψη για την ποιότητα που σας επιτρέπει να πουλάτε, όχι η δική σας).
• Προσέξτε να αναπτύξετε όλες τις οργανοληπτικές διαστάσεις, θετικές ή αρνητικές: τι είδους γεύση είναι σημαντική; Γλυκιά; Τι υφή; Ποια οπτικά στοιχεία;
• Δώστε μία τιμή σε κάθε θετική διάσταση, π.χ. σχεδόν άγλυκο=0, επαρκώς γλυκό=1, όσο γλυκό πρέπει να είναι=2, υπερβολικά γλυκό=3. Κρατήστε την ίδια κλίμακα τιμών για όλες τις διαστάσεις (πολύ λίγο από κάτι=0, υπερβολικά πολύ από κάτι=3, κλπ.)
• Κάντε το ίδιο για τις αρνητικές διαστάσεις, π.χ. απουσία κάποιου αρνητικού στοιχείου=2, μικρή ή επιτρεπόμενη παρουσία=1, ανεπίτρεπτη παρουσία=0
• Τώρα, πάρτε δύο από τα προϊόντα σας, που ξέρετε ότι η ποιότητα τους διαφέρει, και επιλέξτε 4-5 χαρακτηριστικά που «κάνουν τη διαφορά». Δώστε την τιμή που αναλογεί σε κάθε χαρακτηριστικό για κάθε προϊόν.
• Μπορείτε τώρα να εντάξετε τα στοιχεία σας σε ένα γράφημα «ραντάρ» , όπως αυτό. Είναι μία μέθοδος να αξιολογήσετε με αντικειμενικό τρόπο την ποιότητα των προϊόντων σας και μπορείτε επίσης να ζητήσετε από διαφορετικούς καταναλωτές να τα αξιολογήσουν μέσω ερωτηματολογίου.
• Ποιο προϊόν είναι καλύτερο στο πιο κάτω διάγραμμα;